Özgür Yazılımın Satılması

Örneğin GNU GPL gibi özgür yazılım lisanslarında satış ayrıcalıkları fikirleri hakkında bazı görüşler de ayrıca mevcuttur.

---

Birçok insan inanmaktadır ki, GNU Projesi’nin ruhu, yazılımın kopyalarının dağıtılması için ücret alınmamasını gerektirir ya da mümkün olduğunca düşük bir ücretin (maliyeti karşılayacak kadar) alınmasını gerektirir.

Gerçekte, özgür yazılımın dağıtımını yapan insanların mümkün olduğunca veya istedikleri kadar ücretlendirme yapmasını istiyoruz. Eğer bir lisans kullanıcıların kopyalarüretmesini ve satışını engelliyorsa, özgür olmayan bir lisanstır. Bu size şaşırtıcı geldiyse, lütfen okumaya devam edin.

“Free” sözcüğünün İngilizce'de iki meşru anlamı vardır, ücretle veya özgürlükle ilgili olabilir. “Özgür yazılım” [Free Software] hakkında konuştuğumuzda, ücret hakkında değil, özgürlük hakkında konuşuyoruz (“bedava bira” değil “ifade özgürlüğü” aklınıza gelmeli). Özel olarak, bu, bir kullanıcının, değişiklik yaparak veya yapmayarak programı çalıştırma, değiştirme ve yeniden dağıtma konusunda özgür olduğu anlamına gelmektedir.

Özgür programlar bazen ücretsiz olarak ve bazen de azımsanmayacak bir ücret karşılığında dağıtılır. Genellikle aynı program, farklı yerlerden her iki şekilde de sağlanabilir. Ücretten bağımsız olarak, program özgürdür çünkü kullanıcıların kullanım özgürlüğü vardır.

Özgür olmayan programlar genellikle yüksek bir fiyata satılır ancak bazen satış yerleri, size ücretsiz olarak bir kopya vereceklerdir. Ancak bu durum, bu gibi yazılımların özgür yazılım olmalarını sağlamaz. Ücretli veya ücretsiz olsun, program özgür değildir, çünkü kullanıcıların özgürlüğü yoktur.

Özgür yazılım bir ücret konusu olmadığına göre, düşük bir fiyat, daha özgür değildir ya da özgüre yakın değildir. Bu nedenle, özgür yazılımın kopyalarını yeniden dağıtıyorsanız, azımsanmayacak bir ücret alabilir ve para kazanabilirsiniz. Özgür yazılımın yeniden dağıtılması iyi ve mantıklı bir harekettir; bunu yaparsanız bundan kar da sağlayabilirsiniz.

Özgür yazılım bir topluluk projesidir ve özgür yazılıma bağlı olan herkes, topluluğu oluşturmanın yollarını aramalıdır. Bir dağıtıcı için bunu gerçekleştirmenin bir yolu, karınızın bir kısmını Özgür Yazılım Vakfı'na ya da başka bir özgür yazılım geliştirme projesine vermektir. Finansman gelişimi sayesinde, özgür yazılım dünyasını geliştirebilirsiniz.

Özgür yazılımın dağıtılması, geliştirme için finansman sağlamak adına bir fırsattır. Bunu boşa harcamayın!

Finansmana destek sağlamak için, bazı ekstralara sahip olmanız gereklidir. Çok düşük ücret alırsanız, gelişimi desteklemek için ayıracak paranız olmayacaktır.

Daha Yüksek Bir Dağıtım Ücreti Bazı Kullanıcılara Zarar Verir Mi?

İnsanlar bazen, yüksek bir dağıtım ücretinin, fazla paraya sahip olmayan kullanıcıları özgür yazılımın dışında bırakacağından korkmaktadır. Özel mülk yazılımla, yüksek fiyat tam olarak bu duruma neden olur, ancak özgür yazılım farklıdır.

Fark, özgür yazılımın doğal olarak yayılma eğiliminde olmasıdır ve bunu sağlamanın birçok yolu vardır.

Yazılım istifçileri, standart ücreti ödemeksizin özel mülk bir programı çalıştırmanızı önlemek için elinden geleni yapmaktadır. Bu, fiyat yüksekse, bazı kullanıcıların programı kullanmalarını zorlaştırır.

Özgür yazılımla, kullanıcılar, yazılımı kullanmak için, dağıtım ücretini ödemek zorunda değildir. Programı bir arkadaşlarından kopyalayabilirler ya da ağ erişimine sahip bir arkadaşları aracılığıyla edinebilirler. Ya da çok sayıda kullanıcı bir araya gelip, tek bir CD-ROM’un fiyatını paylaşabilir, daha sonra da yazılımı kullanabilirler. Yazılım özgür olduğunda, yüksek bir CD-ROM fiyatı büyük bir engel değildir.

Daha Yüksek Bir Dağıtım Fiyatı Özgür Yazılımın Kullanımını Azaltır Mı?

Başka bir konu da, özgür yazılımın popülerliğine ilişkindir. İnsanlar, dağıtım için yüksek bir fiyatın kullanıcı sayısını azaltacağını ya da düşük bir fiyatın kullanıcıları yüreklendireceğini düşünmektedirler.

Özel mülk yazılım için bu durum doğrudur, ancak özgür yazılım farklıdır. Kopyaların alınması için birçok yol varken, dağıtım hizmetinin fiyatının popülerlik üzerinde daha az etkisi vardır.

Uzun vadede, özgür yazılımı kaç kişinin kullandığı temel olarak özgür yazılımın ne kadar çok şey yapabildiğiyle ve özgür yazılımın kullanımının ne kadar kolay olduğuyla belirlenir. Özgür yazılımla yapmak istedikleri bütün işleri yapamazlarsa, birçok kullanıcı özel mülk yazılımı kullanmaya devam edecektir. Bu nedenle, uzun vadede kullanıcı sayısını artırmak istiyorsak, her şeyin ötesinde, daha fazla özgür yazılım geliştirmeliyiz.

Bunu gerçekleştirmenin en doğrudan yolu, gerekli özgür yazılımı veya kılavuzları sizin yazmanızdır. Yazmak yerine dağıtımla uğraşıyorsanız, yardımcı olabileceğiniz en iyi yol, başkalarının özgür yazılım yazması için finansman sağlamaktır.

“Yazılımın Satılması” Terimi Kafa Karıştırıcı da Olabilir

Kesin şekilde konuşursak, “satış“ para karşılığında malların ticareti, değiş tokuşu anlamına gelmektedir. Özgür bir programın bir kopyasının satılması yasaldır ve bunu destekleriz.

Ancak, insanlar “yazılımın satılmasını” düşündüklerinde, birçok firmanın yaptığı şekilde yapmayı düşünürler: yazılımı özgür yazılım yapmak yerine özel mülk yapmak.

Bu yazıda olduğu gibi ayrımları iyi yapmayacaksanız, “yazılımın satılması” teriminin kullanılmamasının daha iyi olacağını ve bunun yerine başka bir sözcüğün seçilmesi gerektiğini düşünürüz. Örneğin, “bir ücret karşılığında özgür yazılımın dağıtılması” diyebilirsiniz, bu daha net bir tanımdır.

Yüksek ya da Düşük Ücretler ve GNU GPL

Özel bir durum hariç olmak üzere, GNU Genel Kamu Lisansı’nın (GNU GPL) özgür yazılımın bir kopyası için ne kadar ücretlendirme yapabileceğiniz hakkında hiçbir şartı yoktur. Bir kuruş, lira ya da milyon lira olarak ücretlendirme yapabilirsiniz. Bu size ve piyasaya kalmıştır, bu nedenle, kimse bir kopya için milyon lira ödemek istemezse bize şikayet etmeyin.

Tek istisnai durum, tüm kaynak kodu yerine karşılık gelen ikili (binary) kodun dağıtıldığı durumdur. Bunu yapanlardan, GNU GPL tarafından talebe göre kaynak kodunu sağlamaları istenmektedir. Kaynak kodu için ücret üzerinde herhangi bir sınırın olmadığı durumda, herhangi birinin ödeyemeyeceği kadar yüksek bir ücret isteyebilirler, örneğin milyon lira gibi, ve bu nedenle gerçekte gizlerken, kaynak kodunu yayınlıyor gibi görünebilirler. Bu nedenle, bu durumda, kullanıcının özgürlüğünü sağlamak için, kaynağa ilişkin ücreti sınırlandırmamız gereklidir. Ancak sıradan durumlarda, dağıtım ücretlerini sınırlandırmanın haklı bir tarafı yoktur, bu nedenle sınırlandırmayız.

Bazen eylemleri, GNU GPL’nin izin verdiği sınırı aşan firmalar, izin istemekte ve “GNU yazılımı için ücret almayacaklarını” ya da bu gibi şeyleri söylemektedir. Bu şekilde hiçbir yere varamazlar. Özgür yazılım özgürlükle ilgilidir ve GPL’nin uygulanması özgürlüğün savunulmasıdır. Kullanıcıların özgürlüklerini savunduğumuz zaman, dağıtım ücretinin ne kadar olduğu gibi yan konularla meşgul olmayız. Özgürlük önemli bir konudur, bütün konudur ve tek konudur.