Adaletsiz Bilişime Bir Kez Bile Hayır Demek Yararlıdır

GNU Projesi'nin her zaman %100 özgür yazılım çalıştırmanızı talep ettiği şeklinde bir yanlış anlama var. Daha az özgür herhangi bir şey (%90?) söz konusu olduğunda size defol diyebileceğimizi söylüyorlar. Gerçekten oldukça uzak bir söylem.

Nihai hedefimiz herkes için dijital özgürlük, özgür olmayan yazılımsız bir dünya. Dijital özgürlük için kampanya yapmayı hedefimiz haline getiren bazılarımız, özgür olmayan tüm programları reddediyor. Ancak pratik anlamda bu hedefe doğru küçük bir adım bile iyidir. Damlaya damlaya göl olur. Özgür olmayan bir program kurmadığınız her seferinde veya o gün onu çalıştırmamaya karar verdiğinizde, bu özgürlüğünüze doğru atılmış bir adımdır. Başkalarıyla özgür olmayan bir program çalıştırmayı her reddettiğinizde onlara uzun vadeli düşünmenin bilgili bir örneğini göstermiş olursunuz. Bu dünyanın özgürlüğüne doğru bir adımdır.

Özgür olmayan programlardan oluşan bir ağa yakalanırsanız kesinlikle gövdenizden birkaç tutamı koparma şansı arıyorsunuz. Her kopardığınız bir tutam ilerlemedir.

Bir etkinlikte insanlara “Zoom'u daha az kullanmayı yeğlerim—lütfen bugün beni katmayın.” dediğiniz her durum özgür yazılım hareketine yardımcı olur. “Bunu seninle yapmak istiyorum ancak diğer taraftan bunu Zoom'la yapmayı reddetmeye karar verdim.“ Daha önce özgür olmayan yazılımı kabul ettiyseniz şunu söyleyebilirsiniz: “Katılmak istiyorum ancak kullandığımız yazılım bizim için iyi değil. Onu daha az kullanmam gerektiğine karar verdim.” Arada bir onları özgür yazılım kullanmaya ikna edebilirsiniz. En azından bazı insanların özgürlük uğruna katılımı reddedecek kadar özgürlüğü önemsediğini öğrenecekler.

Bir sefer Skype aracılığıyla birisiyle veya bir grupla sohbete hayır derseniz yardımcı olursunuz. Bir sefer WhatsApp, Facebook veya Slack aracılığıyla sohbete hayır derseniz yardımcı olursunuz. Bir sefer Google Dokümanlar aracılığıyla bir şeyi düzenlemeye hayır derseniz yardımcı olursunuz. eventbrite.com'a veya meetup.com'a bir toplantı için kaydolmaya hayır derseniz yardımcı olursunuz. Bir kuruluşa “portal”ını veya uygulamasını kullanmayacağınızı söylerseniz, bunun yerine onlarla işinizi telefonla görürseniz, bu yardımcı olur. Tabii ki reddetmenize bağlı kalırsanız (kuşkusuz nazik bir katılıkla) ve başkalarının fikrinizi değiştirmesine izin vermezseniz daha fazla yardımcı olmuş olursunuz.

Adımlar birikir. Başka bir gün özgür olmayan programı yeniden reddettiğinizde yine yardımcı olmuş olacaksınız. Haftada birkaç kez hayır derseniz, bu zamanla birikir. İnsanlar hayır dediğinizi gördüğünde, bu bir kez olsa bile, sizi örnek almaları konusunda ilham vermiş olabilirsiniz.

Tutarlı bir şekilde yardım etmek için bu reddi sıkı bir bir uygulama hâline getirebilirsiniz ancak arada sırada reddetmek de yardımcı olacaktır. Toplulukların körü körüne kabul ettiği özgür olmayan programların birçoğunu reddederseniz daha fazla yardım etmiş olursunuz. Onların hepsini reddetmek ister misiniz? Buna şimdi karar vermeye gerek yok.

Bu yüzden birine şunu söyleyin: “Beni davet ettiğiniz için teşekkür ederim ancak Zoom/Skype/WhatsApp/hangisi olursa olsun özgürlüğü reddeden bir programdır ve kullanıcılarını hemen hemen kesinlikle gözetler; lütfen beni katmayın. Ben başka bir dünya istiyorum ve bugün bunu kullanmayı reddederek o dünyaya doğru bir adım atıyorum.”

FSF, adaletsiz sistemlerin gerçekleştirdiği her türlü iletişim yerine özgürlüğe saygılı yöntemler önerir. Bunlardan biri kullanılabilir olduğunda “eğer bu konuşmayı XYZ ile veya başka bir özgür yazılım ile yapacaksak katılabilirim.” de diyebilirsiniz.

Bir adım atabilirsiniz. Ve o adımdan hemen sonra, er ya da geç, yeniden yapabilirsiniz. Sonunda pratiklerinizi değiştirdiğinizi fark edebilirsiniz; bazı özgür olmayan programlara hayır demeye alışırsanız, çoğu zaman, hatta belki de her zaman bunu yapabilirsiniz. Yalnızca bir özgürlük çoğalması elde etmekle kalmayacaksınız; konuyla ilgili farkındalık yaratarak tüm topluluğunuza yardım etmiş olacaksınız.