Εναντίωση στην Κακοδιαχείριση Ψηφιακών Δικαιωμάτων (DRM)

(ή Διαχείριση Ψηφιακών Περιορισμών, όπως την αποκαλούμε τώρα)

από τον Richard Stallman

Το 1989, σε έναν πολύ διαφορετικό κόσμο, έγραψα την πρώτη έκδοση της Γενικής Άδειας Δημόσιας Χρήσης (ΓΑΔΧ) GNU, μία άδεια η οποία δίνει ελευθερία στους χρήστες υπολογιστών. Η ΓΑΔΧ GNU, από όλες τις ελεύθερες άδειες λογισμικού, είναι εκείνη η οποία ενσωματώνει στο μέγιστο τις αξίες και τους στόχους του κινήματος του ελευθέρου λογισμικού, εξασφαλίζοντας τις τέσσερις θεμελιώδεις ελευθερίες για κάθε χρήστη. Αυτές είναι οι ελευθερίες 0) να εκτελείτε το πρόγραμμα όπως επιθυμείτε· 1) να μελετάτε τον κώδικα και να τον αλλάζετε ώστε να κάνει αυτό που επιθυμείτε· 2) να δημιουργείτε και να διανέμετε αντίγραφα όταν το επιθυμείτε· και 3) να διανέμετε τροποποιημένες εκδόσεις, όταν το επιθυμείτε.

Οποιαδήποτε άδεια που δίνει αυτές τις ελευθερίες είναι μια ελεύθερη άδεια λογισμικού. H ΓΑΔΧ GNU πάει ακόμα παραπέρα: προστατεύει αυτές τις ελευθερίες για όλους τους χρήστες όλων των εκδόσεων του προγράμματος, με το να απαγορεύει στους μεσάζοντες να τις αφαιρέσουν. Τα περισσότερα συστατικά του λειτουργικού συστήματος GNU/Linux, περιλαμβανομένου και του πυρήνα Linux που έγινε ελεύθερο λογισμικό το 1992, είναι αδειοδοτημένα υπό την ΓΑΔΧ έκδοση 2, που δημοσιεύτηκε το 1991. Τώρα, με τη νομική συμβουλή του Καθηγητή Eben Moglen, σχεδιάζω την έκδοση 3 της ΓΑΔΧ GNU.

Η ΓΑΔΧ έκδοση 3 πρέπει να αντεπεξέλθει με απειλές για την ελευθερία τις οποίες δεν φανταστήκαμε το 1989. Η ερχόμενη γενιά υπολογιστών, και πολλά προϊόντα με αυξανόμενα ισχυρούς ενσωματωμένους υπολογιστές, στρέφονται εναντίον μας από τους κατασκευαστές τους πριν τους αγοράσουμε—είναι σχεδιασμένοι για να περιορίζουν αυτά που μπορούμε να τους βάζουμε να κάνουνε.

Στην αρχή, υπήρχε το TiVo. Ο κόσμος μπορεί να το θεωρεί σαν μία συσκευή για την εγγραφή τηλεοπτικών προγραμμάτων, αλλά περιέχει έναν πραγματικό υπολογιστή ο οποίος τρέχει ένα GNU/Linux σύστημα. Όπως απαιτείται από την ΓΑΔΧ, μπορείτε να πάρετε τον πηγαίο κώδικα για το σύστημα. Μπορείτε να αλλάξετε τον κώδικα, να τον μεταγλωττίσετε ξανά και να τον εγκαταστήσετε. Αλλά μόλις εγκαταστήσετε μία τροποποιημένη έκδοση, το TiVo δεν θα εκτελείται καθόλου, εξαιτίας ενός ειδικού μηχανισμού, σχεδιασμένου για να σας σαμποτάρει. Η Ελευθερία νούμερο 1, η ελευθερία να αλλάξετε το λογισμικό για να κάνει ό,τι θέλετε, έχει γίνει μια απάτη.

Έπειτα ήρθε η Επίβουλη Πληροφορική, η οποία προάχθηκε σε “Έμπιστη Πληροφορική”^[1], που σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις μπορούν να “εμπιστευτούν” τον υπολογιστή σας να υπακούει εκείνες αντί για εσάς. Επιτρέπει στους δικτυακούς τόπους να γνωρίζουν ποιο πρόγραμμα εκτελείτε· αν αλλάξετε το πρόγραμμα, ή γράψετε ένα δικό σας, θα αρνηθούν να συνομιλήσουν μαζί σας. Για ακόμη μια φορά, η ελευθερία νούμερο 1 έχει γίνει μια απάτη.

Η Microsoft έχει ένα σχήμα, που αρχικά ονομαζόταν Palladium, το οποίο επέτρεπε σε ένα πρόγραμμα εφαρμογής να “σφραγίζει” δεδομένα ώστε κανένα άλλο πρόγραμμα να μην μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτά. Εάν η Disney διανέμει ταινίες με αυτό τον τρόπο, δεν θα μπορείτε να εξασκήσετε τα νομικά σας δικαιώματα για δίκαιη χρήση και de minimis χρήση. Εάν μία εφαρμογή καταγράφει τα δεδομένα σας με αυτόν τον τρόπο, αυτό θα είναι το τελικό χτύπημα όσον αφορά το κλείδωμα σ' έναν προμηθευτή. Αυτό επίσης καταστρέφει την νούμερο 1 ελευθερία — εάν οι τροποποιημένες εκδόσεις ενός προγράμματος δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στα ίδια δεδομένα, δεν μπορείτε στ' αλήθεια να αλλάξετε το πρόγραμμα για να κάνει αυτό που επιθυμείτε. Κάτι σαν το Palladium σχεδιάζεται για μια επόμενη έκδοση των Windows.

Το AACS, η “Προηγμένη Πρόσβαση σε Περιεχόμενο Συστημάτων”, που προωθήθηκε από τις Disney, IBM, Microsoft, Intel, Sony, και άλλους, στοχεύει στο να περιορίσει τη χρήση εγγραφών HDTV—και λογισμικού—ώστε να μην μπορούν να χρησιμοποιούνται παρά μόνο όπως το επιτρέπουν οι εταιρίες αυτές. Η Sony πιάστηκε πέρσι να εγκαθιστά ένα “rootkit” στους υπολογιστές εκατομμυρίων ανθρώπων, χωρίς να τους λέει πως να το αφαιρέσουν. Η Sony έμαθε το μάθημά της: θα εγκαθιστά το “rootkit” στον υπολογιστή σας πριν τον πάρετε και δεν θα είστε σε θέση να το απομακρύνετε. Αυτό το σχέδιο κατηγορηματικά απαιτεί συσκευές που είναι “στιβαρές”—που σημαίνει πως δεν μπορείτε να τις αλλάξετε. Αυτοί που το έθεσαν σε εφαρμογή σίγουρα θα θέλουν να συμπεριλάβουν το λογισμικό που διανέμεται υπό την ΓΑΔΧ, κίνηση που ποδοπατάει την ελευθερία νούμερο 1. Αυτό το σχήμα πρέπει να γίνει “AACSed”^[2] κι ένα μποϊκοτάζ του HD DVD και του Blu-ray έχει ήδη ανακοινωθεί ( http://bluraysucks.com/ [αρχειοθετημένο]).

Επιτρέποντας σε μερικές επιχειρήσεις να οργανώσουν ένα σχήμα για να αρνηθούν τις ελευθερίες μας για το κέρδος τους είναι μία αποτυχία της κυβέρνησης, αλλά μέχρι στιγμής οι περισσότερες από τις κυβερνήσεις του κόσμου, καθοδηγούμενες από τις Η.Π.Α., έχουν δράσει σαν πληρωμένοι συνένοχοι παρά σαν φύλακες γι αυτά τα σχήματα. Η βιομηχανία της κατοχύρωσης πνευματικών δικαιωμάτων, έχει διακηρύξει τις παράξενες ιδέες της, γύρω από το σωστό και το λάθος τόσο σθεναρά ώστε κάποιοι αναγνώστες μπορεί να το βρουν δύσκολο να φιλοξενήσουν την ιδέα πως η ατομική ελευθερία μπορεί να υπερισχύει έναντι των κερδών τους.

Αντιμετωπίζοντας αυτές τις απειλές για την ελευθερία μας, τι θα έπρεπε να κάνει η κοινότητα του ελεύθερου λογισμικού; Μερικοί λένε ότι θα πρέπει να ενδώσουμε και να δεχτούμε τη διανομή του λογισμικού μας με τρόπους που δεν επιτρέπουν τροποποιημένες εκδόσεις να λειτουργούν, επειδή αυτό θα κάνει το λογισμικό μας πιο δημοφιλές. Μερικοί αναφέρονται στο ελεύθερο λογισμικό ως “ανοιχτού κώδικα,” με αυτό να είναι το σλόγκαν μιας προσέγγισης χωρίς συνείδηση ηθικής στο ζήτημα, το οποίο παραθέτει το παντοδύναμο και αξιόπιστο λογισμικό σαν τους ύψιστους στόχους. Αν επιτρέψουμε στις εταιρίες να χρησιμοποιούν το λογισμικό μας για να μας περιορίζουν, αυτό το “DRM ανοιχτού κώδικα” θα μπορούσε να τους βοηθήσει να μας περιορίσουν πιο ισχυρά και αξιόπιστα. Αυτοί οι οποίοι ασκούν την δύναμη μπορούν να επωφεληθούν μοιράζοντας και βελτιώνοντας τον πηγαίο κώδικα του λογισμικού που χρησιμοποιούν για να κάνουν αυτή την πράξη. Κι εμείς θα μπορούσαμε να διαβάσουμε τον πηγαίο κώδικα—να το διαβάσουμε και να κλάψουμε, εάν δεν μπορούμε να κάνουμε μία αλλαγμένη έκδοση να τρέξει. Για τους στόχους της ελευθερίας και της κοινότητας—τους στόχους του κινήματος ελεύθερου λογισμικού—αυτή η παραδοχή θα ισοδυναμούσε με αποτυχία.

Αναπτύξαμε το λειτουργικό σύστημα GNU έτσι ώστε να ελέγχουμε τους υπολογιστές μας και να συνεργαζόμαστε ελεύθερα χρησιμοποιώντας τους με ελευθερία. Το να αναζητήσουμε δημοτικότητα για το λογισμικό μας παραχωρώντας αυτή την ελευθερία θα αναιρούσε τον σκοπό· στην καλύτερη περίπτωση, ίσως να κολακεύαμε τους εγωισμούς μας. Συνεπώς, σχεδιάσαμε την 3η έκδοση της GNU ΓΑΔΧ για να υποστηρίξει την ελευθερία του χρήστη να τροποποιεί τον πηγαίο κώδικα και να θέτει τροποποιημένες εκδόσεις σε πραγματική χρήση.

Η αντιπαράθεση για την 3η έκδοση της ΓΑΔΧ είναι μέρος μίας διευρυμένης αντιπαράθεσης για το DRM έναντι στα δικαιώματα σας. Το κίνητρο για τα DRM σχήματα είναι να αυξήσουν τα κέρδη γι αυτούς που τα επιβάλλουν, αλλά τα κέρδη τους είναι ένα παράπλευρο ζήτημα όταν η ελευθερία εκατομμυρίων ανθρώπων είναι σε κίνδυνο· η επιθυμία για το κέρδος, παρ' ότι δεν είναι κακή από μόνη της, δεν μπορεί να δικαιολογήσει την άρνηση του δημοσίου ελέγχου πάνω στην τεχνολογία του. Υπεράσπιση της ελευθερίας σημαίνει να αποτραπεί το DRM.

Δημοσιεύτηκε αρχικά στο BusinessWeek Online.

Ο Δρ. Richard M. Stallman είναι ο ιδρυτής του Έργου GNU