De Problemen met de -vroegere versie van de- Plan 9 licentie

door Richard Stallman

---

Toen ik de aankondiging zag dat de software van Plan 9 werd vrijgegeven als “open source” (open broncode of open bron), vroeg ik me af in hoeverre het ook vrije software zou zijn. Na bestudering bleek dat het geen vrije software was; de licentie bevat meerdere beperkingen die het volledig onacceptabel maken voor de vrije software beweging (zie: gnu.org/philosophy/free-sw.html.)

Ik ben geen voorstander van de Open Bron Beweging maar ik was blij toen één van hun leiders me vertelde dat zij de licentie ook niet acceptabel vonden. Wanneer de ontwikkelaars van Plan 9 het als “open bron” beschrijven, veranderen ze daarmee de betekenis van de term en dat werkt verwarrend. (De term “open bron” wordt vaak verkeerd begrepen; zie http://www.gnu.org/philosophy/open-source-misses-the-point.html.)

Hieronder een opsomming van de problemen die ik aantrof in de licentie van Plan 9. Sommige bepalingen beperken de software van Plan 9 dusdanig dat het duidelijk niet-vrij is; anderen zijn alleen maar heel vervelend.

Allereerst de bepalingen die de software niet-vrij maken. (Noot van de vertaler: de vertaling van de licentie-bepalingen alhier gegeven zijn slechts een benadering en hebben geen juridische waarde)

Je stemt ermee in wijzigingen die door jou, voor wat voor doel dan ook, zijn aangebracht ter beschikking te stellen aan de originele auteur voor zowel de broncode, object-versie alsook enige begeleidende documentatie.

Dit blokkeert veranderingen voor privégebruik, een grondrecht voor de gebruiker.

hier mogen in alle redelijkheid te verwachten kosten voor gebruik van media aan verbonden zijn die in rekening gebracht kunnen worden

Dit lijkt een maximum te stellen aan de prijs die men kan berekenen voor een initiële publicatie, waardoor het niet mogelijk is om kopiëen met winst te verkopen.

Het verder distribueren aan derden onder deze licentie kan alleen gebeuren onder dezelfde voorwaarden en bepalingen als opgesteld in deze overeenkomst,

Dit lijkt te zeggen dat wanneer je her-distribueert, je een overeenkomst moet aangaan met de ontvangers, net als Lucent vereist wanneer je het download.

1. De licentie en rechten onder deze overeenkomst worden automatisch ingetrokken wanneer (i) je je niet houdt aan alle bepalingen en voorwaarden in deze overeenkomst; of (ii) je een actie onderneemt, of daaraan deelneemt, op het gebied van intellectueel eigendom, gericht tegen de originele auteurs of mede-auteurs.

Dit leek mij op het eerste gezicht redelijk maar later besefte ik dat dit te ver ging. Een vergeldingsclausule zoals deze zou gerechtvaardigd zijn wanneer het alleen over patenten gaat maar dat gebeurd hier niet. Dit zou betekenen dat wanneer Lucent of één van zijn auteurs een licentie zou schenden van jou vrije software onder de GPL en je zou proberen ze aan die licentie te houden dat je daarmee je recht verliest om Plan 9 software te gebruiken.

Je gaat ermee akkoord dat, wanneer je de software exporteert of opnieuw exporteert, je verantwoordelijk bent voor het naleven van de Amerikaanse exportbepalingen en de originele auteur en andere auteurs vrijwaart van eventuele schadeclaims als gevolg hiervan.

Het is niet acceptabel dat een licentie de voorwaarde stelt dat je Amerikaanse exportbepalingen naleeft. De wetten zijn van toepassing op bepaalde situaties, ongeacht of ze genoemd zijn in een licentie; de bepaling opnemen echter kan het bereik van de wet vergroten tot buiten de jurisdictie van de Verenigde Staten, en dat is zeker fout.

Een deel van de distributie bevat verder een andere onacceptabele beperking:

2.2 De licentie geeft geen recht om afgeleide werken te maken van of opnieuw te distribueren van (anders dan met de originele software) de screen imprinter lettertypen in map /lib/font/bit/lucida en printer lettertypen (Lucida Sans Unicode, Lucida Sans Italic, Lucida Sans Demibold, Lucida Typewriter, Lucida Sans Typewriter83), in map /sys/lib/postscript/font.

Eén deel van deze verzameling is vrij—de Ghostscript lettertypen die onder de GNU GPL vallen. De rest komt zelfs niet in de buurt.

Afgezien van deze grove fouten heeft de licentie nog andere irritante bepalingen:

…Als zodanig, wanneer jij of wie dan ook, deze software verwerkt in een commercieel product, dan zul je de originele auteurs moeten vrijwaren.

Vrijwaring verlangen van je gebruikers is behoorlijk irritant.

De auteurs zullen onbeperkte, niet-exclusieve, wereldwijde, eeuwige en gratis rechten hebben op het gebruik, reproduceren, wijzigen, tonen, uitvoeren, sublicenties uitbrengen en distribueren van jou wijzigingen en om dit ook toe te staan aan derden, met inbegrip en zonder beperkingen als onderdeel van de software onder licentie;

Dit is een variant op de NPL asymmetrie: je krijgt beperkte rechten om hun code te gebruiken maar zij krijgen onbeperkte rechten op jouw wijzigingen. En hoewel deze bepaling alleen het nog niet tot niet-vrije software maakt (wanneer de andere problemen zijn opgelost), is het toch jammer.