Verzet tegen de Europese richtlijn inzake softwarepatenten

Dit is een vertaling van een Engelstalige pagina.

Na veel protest werd de richtlijn van de Europese Unie over softwarepatenten, waartegen dit artikel uit 2003 zich verzette, uiteindelijk geschrapt door zijn aanhangers. Maar later vonden ze een andere manier om aan het overgrote deel van Europa softwarepatenten op te leggen: dankzij de kleine lettertjes in het uniforme patent.

De computerindustrie wordt op dit moment geteisterd door wild-west taferelen. De grootste en rijkste bedrijven worden geholpen door de overheid om een exclusieve greep te krijgen op de creatieve ideeën die programmeurs gebruiken om programma-onderdelen te combineren tot nieuwe programma's.

De maatschappij raakt steeds afhankelijker van informatietechnologie. Tegelijkertijd neemt de centrale regelgeving toe die je toegang en eigendomsrecht op informatie steeds meer reguleert. En mega-bedrijven, geruggensteund door de overheid, bedreigen onze vrijheid en democratie wanneer het gaat om zeggenschap over onze computers. Via een monopolie op huidige software zullen de grootste graaiers zeggenschap krijgen over wat wij onze computers kunnen laten doen en onze toegang tot het Internet reguleren, via monopolies die de Europese Gemeenschap van plan is ze te geven.

Deze monopolies zijn patenten. Ieder patent reguleert de toegang tot één of meerdere software-ideeën. We noemen ze “software-patenten” omdat ze ons software-ontwikkelaars beperken in wat we met software kunnen doen. Hoe zitten die monopolies in elkaar? Wanneer je bijvoorbeeld een computer als een tekstverwerker wilt laten werken moet deze een aantal opdrachten afwerken die hem instrueren hoe je als een tekstverwerker moet reageren. Je kunt het vergelijken met de opdrachten in een symfonie, waarbij het notenschrift het orkest vertelt hoe ze moeten spelen. Deze opdrachten zijn niet eenvoudig. Ze bestaan op zich weer uit duizenden kleinere opdrachten, net als de opeenvolging van noten en akkoorden. Een symfonie bevat honderden muzikale ideeën en een softwareprogramma bevat honderdduizenden software ideeën. Omdat ieder idee abstract is zijn er meestal meerdere methoden om ze te beschrijven: en dus kunnen sommige ideeën op meerdere manieren gepatenteerd worden.

De Verenigde Staten, die reeds softwarepatenten hebben sinds de jaren tachtig, laten zien waar dit toe kan leiden bij de ontwikkeling van alledaagse programma's. Er zijn bijvoorbeeld in de VS 39 monopolie-vorderingen op een standaard manier voor het visualiseren van video via software (het MPEG2 formaat).

Omdat één programma duizenden ideeën kan bevatten en deze abstract zijn en een willekeurig bereik hebben, wordt het schrijven van software alleen lucratief voor diegenen die rijk genoeg zijn en een groot software-monopolie hebben: bedrijven met een oorlogskas en een portfolio die groot genoeg is om vorderingen aan te vechten die anders hun ondergang betekenen. In de VS bedragen de juridische kosten om een patent-vordering te verdedigen gemiddeld $1,5 miljoen. Rechtbanken zijn de rijken gunstig gezind dus zelfs als je als klein bedrijf een paar patenten bezit zullen deze niet helpen in de strijd.

In de VS worden nu enorm veel patenten op software aangevraagd. Wanneer deze ook in Europa legaal worden zullen ze zich ook daar verspreiden. Dit heeft waarschijnlijk een desastreus effect op software-ontwikkeling in Europa— met als gevolg banenverlies, een slechtere economie, duurder computergebruik en minder vrijheid voor de gebruiker. De voorstanders van softwarepatenten in Europa, en waarschijnlijk diegenen die ervan zullen profiteren, zijn de patent-bureaucratie (meer invloed op meer aspecten van het dagelijks leven), patent-juristen (meer zaken van zowel aanklagers als beklaagden), en computer mega-bedrijven als IBM en Microsoft.

De belangrijkste exponent van deze mega-bedrijven is Microsoft. Terwijl de Europese commissie nog bezig is met een onderzoek naar monopolistische praktijken van het bedrijf, is een andere afdeling al bezig alle patentaanvragen klaar te zetten voor monopolies van 20 jaar zodra de regelgeving is aangepast. In een memo van 16 Mei 1991 met de titel Uitdagingen en Strategieën schreef Bill Gates al dat

als mensen hadden begrepen hoe patenten werden toegekend toen de huidige ideeën werden uitgevonden en daadwerkelijk patenten hadden aangevraagd, de computerindustrie nu tot stilstand zou zijn gebracht. De oplossing is … om zoveel mogelijk te patenteren … Een startend bedrijf zonder patenten zou dan gedwongen kunnen worden om wat voor prijs dan ook te betalen voor de rechten.

Nu hoopt Microsoft blijvende monopolies op software uit te onderhandelen op diverse gebieden.

De Europese commissie beweert dat het voorstel over computer-uitgevoerde uitvindingen juist patenten verbiedt. Maar de daadwerkelijke tekst is geschreven door de Business Software Alliance, die de grootste softwarebedrijven vertegenwoordigd. (De commissie heeft dit niet verteld—dat hebben we zelf moeten ontdekken). Het voorstel bevat vage bewoordingen waarvan wij vermoeden dat deze de deur open moeten zetten voor softwarepatenten.

In de tekst staat dat patenten die met computers te maken hebben een “technische bijdrage” moeten leveren; de commissie beweerd dat dit betekent dat er geen sprake is van software-patenten. Maar “technisch” is een breed begrip. Het Europese patentbureau is al softwarepatenten aan het registreren waarvan de wettigheid ter discussie staat, daarmee de grenzen van het verdrag al oprekkend nog voor het is uitgevaardigd. Met het gebruik van dit soort vage termen kunnen ze het voorstel oprekken zodat allerlei softwarepatenten gewoon kunnen worden toegekend.

Arlene McCarthy, MEP van Noord-West Engeland, is een sleutelfiguur in het bevorderen van dit voorstel. De wijzigingsvoorstellen waarmee zij kwam waren meer voor de vorm en lossen niets op. Het wijzigingsvoorstel van de commissie voor cultuur echter, definieert het woord “technisch” dusdanig dat Britse en Europese software ontwikkelaars geen risico lopen op een rechtszaak, simpelweg voor het schrijven en verspreiden van een software-pakket.

De vage bewoordingen die de mega-bedrijven hebben bedacht moeten worden vervangen door heldere en duidelijke bewoordingen die ervoor zorgen dat in de toekomst, informatie niet voor onze neus kan worden weggekaapt door de belangen van een paar rijke organisaties.

Ga alsjeblieft naar softwarepatents.co.uk [gearchiveerd] voor meer informatie en praat vervolgens met de volksvertegenwoordiger van jouw regio.