Kendi Yazılımınız için GNU Lisanslarını Nasıl Kullanabilirsiniz

Bu, bir programın GNU Genel Kamu Lisansı, GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansı, veya GNU Affero Genel Kamu Lisansı altında nasıl yayınlanabileceğine ilişkin kısa bir açıklamadır. GNU Özgür Belgelendirme Lisansı için, ayrı bir sayfamız var.

Daha fazla bilgi için, lisanslarımız hakkında sıkça sorulan sorular listemize bakabilirsiniz.

Eğer GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansını kullanmayı düşünüyorsanız, lütfen ilk önce “Bir sonraki kütüphaneniz için neden kısıtlı GPL kullanmamalısınız” yazımızı okuyun. Bu yazı normal GPL kullanmanın neden daha iyi olduğunu ve nasıl karar alabileceğimizi açıklıyor.

Burada lisanslarımızdan birini kullanarak bir programı nasıl yayınlayabileceğinize ilişkin kısa bir özet var:

• İşveren veya okulunuzdan telif hakkı feragatnamesi edinin.
• Her bir dosyaya uygun telif hakkı bildirimlerini koyun. Kullanıcıların hangi lisans sürümlerini kullanabileceğini açıkça belirttiğinizden emin olun.
• GNU GPL veya GNU AGPL'nin kopyasını içeren bir COPYING dosyası ekleyin.
• Eğer kullanıyorsanız GNU LGPL'nin kopyasını içeren bir COPYING.LESSER dosyası ekleyin.
• Her dosyaya bir lisans bildirimi koyun.
• (İsteğe bağlı olarak) programın bir başlangıç bildirimi göstermesini sağlayın.
• (AGPL kullanıyorsanız) programın kaynak kodu kopyalarını önermesini sağlayın.

Bu programınızın her kaynak dosyasına iki öğe eklemenizi içerir: bir telif hakkı bildirimi (örneğin “Copyright 1999 Terry Jones”), ve programın GNU Genel Kamu Lisansı (veya Kısıtlı GPL, veya Affero GPL) şartları altında dağıtıldığını söyleyen kopyalama izni beyanı.

Telif hakkı feragatnamesi

Eğer bağımsız bir bireyseniz ve bir işvereniniz var veya bir okulda eğitim görüyorsanız, işvereninize veya okulunuzdan programınız için telif hakkı feragatnamesi imzalamalarını istemeniz akıllıca olacaktır. Böylece daha sonra telif hakkının kendilerine ait olduğunu ve programı yayınlamak için hiç bir hakkınız olmadığını iddia edemeyeceklerdir. Bu GNU GPL'ye özgü bir şey değil, programı yayınlamak için hangi özgür yazılım lisansını kullanırsanız kullanın geçerlidir.

Aşağıda örnek bir telif hakkı feragatnamesi var; sadece adları, başlığı ve program tanımını uygun bir şekilde değiştirip kullanabilirsiniz:

Yoyodyne, Inc., hereby disclaims all copyright interest in the program “Woodpecker” (which deconstructs trees) written by James Hacker. [Yoyodyne, Inc., işbu James Hacker tarafından yazılmış olan “Woodpecker” (ağaçları yapısöküme uğratan) programındaki tüm telif haklarından feragat eder.]

Moe Ghoul'un imzası 1 Nisan 1989
Moe Ghoul, Yönetim Kurulu Vekili

Eğer üniversite öğrencisiyseniz, feragatnameyi, karşı çıkışı azaltmak için programın yazımındaki erken bir aşamada istemenizi öneriyoruz. Bir araştırma görevlisi veya öğretim asistanı değilseniz, üniversitenin çalışmanız üzerinde herhangi bir telif hakkı iddiası olmayabilir ama emin olmak için bir avukata danışın.

Çalışıyorsanız, özgür yazılım yayınlama iznini görüşmek için en iyi zaman iş sözleşmesi görüşmesidir.

Telif hakkı bildirimi

Telif hakkı bildirimi sürümü hazırlamayı bitirdiğiniz yılı içermelidir (örneğin eğer sürümü 1998'de bitirdiniz ama 1999'a kadar göndermediyseniz, 1998'i kullanın). Her geçmiş sürüm için uygun yılı eklemelisiniz; örneğin bazıları 1998'de, bazıları da 1999 yılında bittiyse “Copyright 1998, 1999 Terry Jones” eklemelisiniz. Eğer kodu yazmakta birçok kişinin katkısı varsa tüm herkesin adını kullanın.

Birçok yıla yayılan sürümlere sahip yazılımlar için her yılı tek tek (“2008, 2009, 2010”) yazmak yerine, ancak ve ancak aralıktaki tüm yıllar, tek tek listelenebilecek şekilde “telif hakkına sahip” bir yıl ise, bir aralık (“2008-2010”) kullanabilirsiniz; ve belgelerinizde bu kullanımı açıkça beyan edin.

Her zaman İngilizce kelime “Copyright” kullanın; uluslararası sözleşmelere göre diğer dillerdeki materyallerde bile dünya çapında bu haliyle kullanılıyor. Eğer isterseniz (ve karakter kümeniz destekliyorsa) telif hakkı simgesi (“©”) de kullanabilirsiniz, ancak zorunlu değilsiniz. Üç karakterli “(C)” dizisini kullanmanın yasal bir önemi yok ama zararı da yok.

Eğer aynı lisansa sahip başka programlardan kod kopyaladıysanız onların telif hakkı bildirimlerini de kopyalayın. Bir dosyanın tüm telif hakkı bildirimlerini birlikte, tam da dosyanın üst kısmına yakın bir yere koyun.

Lisans dosyaları

Programınızın dağıtımıyla birlikte lisansın kendisinin de bir kopyasını bir yerlerde sunmanız gerekiyor. Tüm programlar, ister GPL isterse LGPL altında yayınlanmış olsun, GPL lisansının metin sürümünü içermelidir. GNU programlarında geleneksel olarak lisansı COPYING adında bir dosyaya koyuyoruz.

Eğer programı GNU AGPL altında yayınlıyorsanız, GNU GPL yerine GNU AGPL'nin metin sürümünü koyun.

Eğer programı Kısıtlı GPL altında yayınlıyorsanız, ayrıca LGPL'nin metin sürümünü de, genellikle COPYING.LESSER adlı dosyanın içerisine, koymalısınız. Lütfen, LGPL'nin GPL'e ek bir izinler kümesi olması nedeniyle, her iki lisansı koymanın önemli olduğunu unutmayın, böylece kullanıcılar haklarını anlamak için tüm materyale sahip olacaklardır.

Lisans bildirimleri

Her bir dosyanın kopyalama izin beyanı (lisans bildirimi de deniliyor), telif hakkı bildiriminden sonra gelmelidir. Tek dosyalı bir program için, GPL v3 ve sonrasını kullanmaya yönelik bu beyan (GPL'de) aşağıdaki gibi olacaktır:

This program is free software: you can redistribute it and/or modify it under the terms of the GNU General Public License as published by the Free Software Foundation, either version 3 of the License, or (at your option) any later version.

This program is distributed in the hope that it will be useful, but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the GNU General Public License for more details.

You should have received a copy of the GNU General Public License along with this program. If not, see <https://www.gnu.org/licenses/>.

Birden fazla dosya içeren programlar için, “this program” [bu program] ifadesini programın ismiyle değiştirmek ve beyana “This file is part of NAME” [Bu dosya NAME bir parçasıdır] satırıyla başlamak iyi olacaktır. Örneğin,

This file is part of Foobar.

Foobar is free software: you can redistribute it and/or modify it under the terms of the GNU General Public License as published by the Free Software Foundation, either version 3 of the License, or (at your option) any later version.

Foobar is distributed in the hope that it will be useful, but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the GNU General Public License for more details.

You should have received a copy of the GNU General Public License along with Foobar. If not, see <https://www.gnu.org/licenses/>.

Başka bir GPL kümesi kullanmak için, ilk uzun paragrafı değiştirmeniz gerekecektir. Örneğin, sürüm 2 veya sonrası kapsamında lisanslamak için, “3”'ü “2” ile değiştirmeniz gerekecektir.

Bu beyan her kaynak dosyasının başında, telif hakkı bildirimlerine yakın bir şekilde yer almalıdır. Kısıtlı GPL kullanırken, “Lesser” kelimesini tüm üç yerdeki “General” kelimesinin önüne koyun. GNU AGPL kullanırken, “Affero” kelimesini tüm üç yerdeki “General” kelimesinin önüne koyun.

Neden lisans bildirimleri?

Özgür yazılım lisansının amacı programın tüm kullanıcılarına belirli haklar vermektir. Eğer onlara hangi hakları verdiğiniz açık değilse, bu amaç boşa düşer. Uygulamalarımız herhangi bir belirsizliği önlemeye yönelik tasarlanmıştır.

Eğer program kaynak kodlarının yanında bir FOO lisansı kopyasına sahipse ama “This program is released under license FOO,” [Bu program FOO lisansı altında yayınlanmıştır] şeklinde açık bir beyana sahip değilse, FOO lisansının bu programın kodu için geçerli olup olmadığına yönelik bir belirsizliğe açık kapı bırakır.

Eğer bir sürümde, README [BENİOKU] dosyası gibi merkezi bir konumda “This program is released under license FOO” şeklindeki bir beyan bu sürüm için durumu açıklığa kavuşturur. Ancak, programcılar genellikle bir özgür programdan bir başkasına kaynak dosya kopyalarlar. Eğer bir kaynak dosya lisansı hakkında bir beyan içermiyorsa, bu dosyanın başka bir bağlama taşınması durumunda bu hususun bütün izlenmesini ortadan kaldırır. Bu da karışıklık ve hataya davetiye çıkarır.

Başlangıç bildirimi

Etkileşimli programlar için, programın başladığında telif hakkı ve kopyalama izni hakkında kısa bir bildirim göstermesi genel olarak iyi bir fikirdir. Bu konu hakkında daha fazla bilgi için GNU GPL'nin sonuna bakabilirsiniz.

Affero bildirimi

Eğer programı GNU AGPL altında yayınlıyorsanız ve kullanıcılarla bir ağ aracılığıyla etkileşim kuruyorsa, program bu kullanıcılara kaynak kodunu da aynı şekilde sağlamalıdır. Örneğin, eğer programınız bir web uygulaması ise, arayüzünde kullanıcıları kodun arşivine yönlendirecek bir “Kaynak Kodu” bağlantısı göstermelidir. GNU AGPL, belirli programınıza uygun bir yöntem seçebileceğiniz esnekliktedir, ayrıntılar için 13. bölümüne bakabilirsiniz.

Diğer

Size nasıl erişilebileceğine ilişkin iletişim bilgilerini, örneğin README dosyasına koymak, pratik nedenlerden dolayı oldukça önemlidir, ancak bunun lisansın uygulanmasına yönelik hukuki konularla bir ilgisi yoktur.

Telif hakkınızı herhangi bir şekilde kaydetmenize ilişkin yasal bir gereksinim yoktur; basitçe programı yazmanız onu telif hakkı kapsamına sokar. Ancak, ABD için telif hakkınızı US Registry of Copyrights [ABD Telif Hakları Kaydı]'na kaydetmek iyi bir fikirdir, çünkü bu size ABD'de lisansı ihlal edenlere karşı daha güçlü bir konum sağlayacaktır. Çoğu başka ülkenin telif hakkı kaydına yönelik bir sistemi yoktur.

GPL (herhangi bir sürümü) altında lisanslanmış tüm programlar da dahil olmak üzere, tüm özgür yazılım programları Özgür Yazılım Dizin'inde listelemek istiyoruz. Bu nedenle lütfen programınız için, kullanışlı bir noktaya ulaştığı zaman bir girdi gönderin. Bilgi ve çevrim içi gönderim formu için Dizin vikisine bakabilirsiniz.

Programınızı, GNU Projesinin bir parçası, bir GNU paketi yapmak da mümkündür. Eğer GNU Projesi'ne bu şekilde katılmakla ilgileniyorsanız, lütfen daha fazla bilgi ve kısa bir anket için GNU yazılım değerlendirme sayfamıza bakın. Size yanıt verecek ve konuyu sizinle birlikte tartışacağız.

Programınız bir GNU paketi olmasa bile herhangi bir lisansımızı kullanmanızı memnuniyetle karşılarız; doğrusu umarım kullanırsınız. Herkesin kullanımına açıklar. Belirli bir lisansı kullandığınızı duyurmak istiyorsanız, logolarımızdan birini kullanmakta özgürsünüz.